"Hamas Aktivistleri Meşal’i Sürgünde Yaşamı Tercih Etmekle Suçluyor"

Hamas aktivistleri Meşal'i sürgünde yaşamı tercih etmekle suçluyor

Shlomi Eldar

Al-monitor.com

Uzun süredir Gazze içinde ve dışında şayialar dolaşıyor. Hamas'ın siyasi büro şefi Halid Meşal'in Katar'daki yeni ikametgâhında sıkıntıda olduğu ve yaşayacak başka bir yer aradığı söyleniyor. Al-Monitor muhabiri Adnan Ebu Amir'in görüştüğü, hareketin siyasi büro sözcüsü İzzet el Rişk, söylentileri yalanladı ve bunun yalnızca Hamas'a zarar verme amaçlı olduğu propaganda olduğunu ileri sürdü. 

Hamas yetkilileri Şam'ı terk ettiğinden beri Kahire'de yaşayan üst düzey bir Hamas üyesi olan Musa Ebu Marzuk da Facebook sayfasında, Meşal'in Katar'da yaşamaya devam ettiğini yazdı. Marzuk, Meşal'in Katar'daki hükümet değişikliğinden beri ev hapsinde olduğu yönündeki dedikodulara anıştırma yaparak, Meşal'e hiçbir sınırlamanın getirilmediğini ekledi. Meşal El Cezire stüdyolarına çok yakın bir yerde yaşarken Merzuk ve El Rişk'in siyasi büro adına dedikoduları yalanlamak zorunda kalması ilginçtir. Bu sırada aylardan beri [ekranda] Meşal'in yüzü görülmemiş ve sesi duyulmamıştır.

Meşal'in görünür menzilden çıkması, onun yolunu desteklemeyen ve liderliğine karşı çıkan Gazze'deki Hamas liderlerine, ona sözlü olarak saldırmak için yeni bir fırsat sundu. Bazıları onu, Hamas'ın kuruluşundan beri karşı karşıya olduğu en büyük krizlerden birinin sorumlusu olmakla suçluyor. Aleyhtarlarına göre Meşal, örgütün kuruluşundan beri var olan kutsal ilkelerinden birini terk etti: karar alınırken hareketin bütün liderlerinin iştişare yapması. Meşal kendi başına karar almaya başladı ve geçmişte en yüksek karar mercii olan Şura Konseyi'nin konumunda erozyona yol açtı. Meşal konseye sadece en yakınındaki kişileri soktu ve hareketin Gazze Şeridi'ndeki liderleriyle şiddetli bir ihtilafa yol açtı.

Görüştüğüm Hamas kaynakları uzun zamandır Meşal'in, Filistin dışında – bir başka deyişle Gazze dışında – başka bir Arap devletinde yaşamaya devam etmek için artık bir gerekçesinin olmadığını ileri sürüyorlar. Hareketin bir yetkilisi, “Yeter, artık başka bir dönemdeyiz” dedi; “onun ülkesine dönmesinin ve başka herkes gibi, Gazze'de yaşamanın nasıl bir şey olduğunu hissetmesinin zamanı geldi.” Bu yetkili, hareketin Şam bürolarının kapanmasından sonra ailesiyle birlikte Gazze'ye dönme ve yerleşme kararı alan, hareketin bir diğer lideri olan İmad el Almi örneğini verdi.

Halid Meşal, Ramallah bölgesindeki Silvad köyünde doğdu. Gençliğinde, 1967'deki Altı Gün Savaşı'nın ardından ailesiyle birlikte Kuveyt'e yerleşmek üzere köyünü terk etti. Meşal, 1990'ların başında Musa Ebu Marzuk tarafından kurulan Hamas siyasi bürosuna katıldı ve Ebu Merzuk'un yardımcısı olarak görev aldı. 1995 yılında Ebu Merzuk Amerikalılar tarafından tutuklandı.

Hamas'ın siyasi bürosunun temeli Marzuk tarafından ABD'nin Virginia eyaletinde atıldı. Büronun varlık nedeni, hareketin kendi toprakları içindeki faaliyetleri için fon toplamak, böylelikle İsrail'in erişemeyeceği bir alanda faaliyet göstermekti. Bu aynı zamanda, 2004 ilkbaharında Şeyh Ahmed Yasin ve Abdülaziz Rantisi'nin İsrail suikastlerinde öldürülmesinden sonra Meşal'in hareketin liderlerinden biri olarak seçilmesinin de nedeniydi.

Meşal'in dezavantajı bir avantaja dönüştü. Hamas yıllar boyunca, liderlerinin, Gazze'nin mülteci kamplarında yaşayan yoksul halkının parçası olmasıyla iftihar etti. Ancak şimdi, Gazze'de doğmadığı gibi hayatında oraya adımını da atmamış olan bir lider seçmek zorunda kalmıştı. Meşal'in Gazze ve Filistin topraklarından uzaklığı ve Hamas liderlerini birbiri ardınca ortadan kaldıran İsrail'in saldırı helikopterlerinden uzaklığı, şimdi bir avantaj olmuştu.

Fakat o tarihten bu yana köprünün altından çok sular aktı. Hamas hareketi seçimleri kazandı ve seçilmiş bir hükümet kurdu; yedi yıldır da Gazze Şeridi'nde kendi başbakanına sahip. Aleyhtarlarına göre eğer Meşal ülkesinde yaşıyor olsaydı, Başbakan İsmail Haniye'nin başındaki tehlikeden daha büyük bir hayat tehlikesiyle karşı karşıya olmadığını görürdü. Gazzeliler ayrıca, doğduğu yer olan Refah'a dönmek yerine ailesini çalkantılı Kahire'ye yerleştirmeyi tercih eden Musa Ebu Merzuk'u eleştirmekten de geri durmuyor.

Hamas, yalnızca Müslüman Kardeşler'in Mısır'dan sepetlenmesi nedeniyle değil, aynı zamanda İran'la ve elbette Suriye'yle sarsılan ilişkiler nedeniyle tecrit olmuş durumda. Meşal, hareketin temel müttefiki olarak Tahran'ın yerini alması için Katar'a oynadı, ancak Katar'ın ne denli güvenilmez ve zayıf olduğu ortaya çıktı.   

Meşal'in politikalarını ve liderliğini eleştiren kişilerin başında, çevresinde bir destekçiler kampı oluşturan Mahmud el Zahar geliyor. Zahar pek çok defa yanındakilere, Meşal'in beton duvara dalan gözü kapalı bir at gibi hareket ettiğini, kafasını kırdığını ve beynine hasar verdiğini söyledi. Zahar Meşal'in burnunun dikine gittiğini, ikazlara ve tavsiyelere kulak vereyi reddettiğini düşünüyor.

Zahar'ın telaffuz ettiği kelimeler temel olarak Hamas ile, kendi ifadesiyle “dostumuz” İran arasında doğan krize gönderme yapıyor. Zahar, Hamas içinde Tahran'la bir kanalı açık tutan tek kişi. Gazze'de, hareketin liderliğinin çökmesine yol açabilecek mevcut ekonomik krizden çıkış umutları için kalan tek fırsat kapısının bu olduğunu savunanlar var.

Meşal en sonunda Gazze'ye gelip oraya yerleşmeye karar verecek mi? Hayatı boyunca rahat yaşam koşullarına ve hareket özgürlüğüne alışan bir kişinin kalabalık, kuşatma altındaki Gazze Şeridi'nde yaşamaya gelip gelmeyeceği hayli şüphelidir. Eğer Meşal Katar'dan çıkmaya zorlansaydı, muhtemelen, her köşede onu bekleyen düşmanlarının eline düşmemek için Gazze'yi seçmemek için yeni nedenler bulacaktı. Üstelik bu kez düşmanları, İsrail'den değil.

Çev: Selim Sezer

medyasafak.com