Avrupa’nın, Şam ile Güvenlik İşbirliği Girişimleri

Avrupa'nın, Şam ile Güvenlik İşbirliği Girişimleri

Muhammed Blut

Es-Sefir

Cenevre  Konferansı için siyasi ve teknik hazırlıklar devam ederken bununla ilgili değişik göstergeler var. Bir buçuk yıldan sonra Birleşmiş Milletler ilk kez, gelecek Kasım ayının 23 ve 24'ünde düzenlenecek olan Cenevre Konferansına ev sahipliği yapacak olan İsviçre makamlarını, güvenlik ve lojistik düzeyinde ne gerekiyorsa yapılması konusunda uyardı.

Suriye'nin uluslararası temsilcisi Akhdar İbrahimi'nin, diplomatik düzeydeki uzun donukluktan sonra,  bugün Kahire'den başlayacak turu ile ilgili bir karmaşa var. Bununla birlikte, son iki gündür Paris'te geniş faaliyetler içerisinde olmasına ve İbrahimi'ye mesafe açısından yakın oluşuna rağmen Arabistan Dışişleri Bakanı Suud Faysal, hastalık bahanesi ile İbrahimi ile görüşmeyi reddetti.

Birleşmiş Milletler'in New York'tan bir yetkilisi Es-Sefir'e, İbrahimi'nin Mısır ile başlayan turunun Katar, Kuveyt, Umman, Irak, Ürdün, Türkiye, İran, Lübnan ve en son Suriye'de sonlanacağı bilgisini verdi. Şam'ın son durak olmasının sebebi ise, bölge ülkelerinin Suriye krizi, Cenevre-2 Konferansı ve diğer gelişmelerle ilgili görüş ve pozisyonlarının kapsamlı bir resmini, Suriyeli yetkililerin önüne koyabilmek.

Koalisyon'un kalbinde, Katar ve Arabistan tarafından beraber yürütülen, Cenevre'ye gidişi engellemeye çalışan ve Suudi istihbaratı tarafından cihadçıları güçlendirme faaliyetleri ile sahada kontrol alanını arttırarak muhalefet arasında daha çok parçalanma yaratıp Koalisyon ve Özgür Suriye Ordusunun işini bitirecek şekilde cihadçı bloklar geliştirmeye devam eden bir savaş var. ''Cenevre karşıtı Ulusal Konsey bildirisinin' arkasında da Katar Dışişleri Bakanı Halid Atiyye'nin olduğu bir sır değil. Bakan aynı zamanda İstanbul'da, Cenevre müzakereleri için muhalefetten ortak bir heyet oluşturmaya çalışan iki diplomat Fransız Eric Chevalier ve Amerikan Robert Ford'un girişimlerine karşı hamleler yapmaya çalışıyor.

Katar ve Arabistan'ın karşıt savaşına rağmen göstergeler, Amerikan-Rus anlaşması ile ortaya çıkan, kimyasal silahları tasfiye etme planlarını da güçlendirecek  ve cihadçı gruplara ve El-Kaide'ye karşı savaşmak üzere (Arabistan ile Amerika arasındaki sorunlardan bir tanesi sayılan)  “Suriyeli İttifak''ını doğuracak olan Cenevre-2 konferansının düzenleneceğini işaret ediyor. Suriye ordusunun birçok cephede ilerleyişi ve Özgür Suriye Ordusunu zayıflatması ile beraber askeri ve siyasi karar sahibi olmaya başlayan ve rejimle pazarlığı reddeden cihadçıların varlığındaki güç dengeleri ışığında, Cenevre'nin uzun ve zorlu bir tünel olduğu görülüyor.

Koalisyon'da bir kanadın, Amerikan baskısı veya politik realite nedeniyle -başka seçeneği olmadan- istifalara, ayrılmalara, Ulusal Meclis'in üyeliğini askıya almasına veya İslami-Liberal bir blokun ayrılışına hazır olup gelişmelerle yüzleşmesi gerekecek. Koalisyon'dan bir yetkili ise Cenevre yüzünden istifaların olacağına dair endişeleri olmadığını ve siyasi yapının konferansa katılımı memnuniyetle karşıladığını belirtti. Koalisyon sözcüsü Fayez Sara, Cenevre'ye giderken rejimin yerine getirmekle yükümlü olduğu şartlar öne sürdü. Rejim ise Guta'da bazı bölgelerde ateşkes ilan ettikten sonra kuşatmayı kaldırıp insanı yardım geçişlerini sağlayarak iyi niyetini göstermiş oldu. Buna karşılık, uluslararası arena ve Arapların, rejimin kararlaştırılanı uygulayacağına dair ''garantileri'' altında,  Koalisyon'un Cenevre'ye gitmesini sağlaması gerekir. Mini grup ''Suriye'nin Dostları'' Salı günü Londra'da toplanıp ''garantileri'' belirleyip Cenevre'ye desteklerini ilan edecekler. Rusya Dışişleri Bakanı yardımcısı Genati Gatilov, Rus İnterfaks haber ajansına verdiği demeçte ''Rusya, Amerika ve BM üçlüsü arasında, Cenevre'ye hazırlık olması bakımından gelecek Kasım ayı başlarında bir toplantı gerçekleştirilecek'' dedi.

Suriyeli bir muhalif Amerikalıların Paris'te ''Cumhurbaşkanı Beşşar Esad'ın yetkilerini devretmesi ve bir sonraki seçimlere katılması ile ilgili Cenevre-1 konferansında sunulan çelişkili metin ve belirsiz ifadelerin ötesinde ve hazırda bir planlarının bulunmadığını aktardıklarını'' belirtti. Suriyeli muhalif daha sonra, Cenevre Konferansının en büyük hedefinin, rejim ve muhalefete bir diyalog yapısı kazandıracak olan geçici hükümete isim belirlemekten fazla bir şey olmadığını söyledi.

Müzakereler sahadaki güç dengeleri dikkate alınarak gerçekleştirilirse (ki bu rejimin çıkarına olacaktır) muhalefet, terörizme karşı beklenmedik bir ikinci savaşta birbiri ile uyumlu olması gereken ordu, güvenlik, rejim ve kurumların yapısındaki meydana gelmesini istediği değişiklik taleplerini elde edemeyecek.

Suriye'de gerçek askeri ve siyasi yüzleşmeler görülmedi daha. Bu yüzleşmeler, kuzey Suriye'de, Deraa'da ve Kalamun'daki ''cihadçı'' gruplara karşı kararlılıkla yönelecek bir uzlaşı bekliyor. Bu yönelim, Cenevre'den çıkacak, tüm tarafların imzasını taşıyacak ve daha net kilometre taşlarından oluşan bir siyasi uzlaşıyla kristalleşecek olan ''geçici hükümet'' ile ortaya çıkar. Ruslar ve Amerikalılar, üzerinde anlaştıkları gibi, rejim ve muhalefet kanatlarını, müşterek düşman olan cihadçı gruplara karşı bir araya getirmeye çalışıyor.

Son haftalardaki kimyasal uzlaşıdan sonra, birçok Avrupalının da teyit ettiği gibi, yüzlerce Avrupalı cihadçının ülkelerine geri dönme tehlikesine karşılık Suriye rejimi ile güvenlik işbirliği yapmak isteyenlerin olduğu ortaya çıktı.

Şam, Beyrut üzerinden olmak üzere Avrupalı istihbarat servislerinden, ardı ardına gelen yetkilileri kabul etti. Avrupalı ziyaretçilere, Ulusal Güvenlik Başkanı Ali Memluk ile görüşmek üzere Şam'a kadar eşlik eden güvenlik kaynakları, sadece Alman istihbarat yetkilisinin son aylarda Şam'ı 5 defa ziyaret ettiğini aktarıyor. Bunun yanında Belçika, İtalya, İspanya ve diğer ülkelerden istihbarat yetkilileri ''yeniden güvenlik işbirliği'' talebi ile Şam'a geldi. Bu durum, Cenevre'nin tüm yönleri ile ortaya çıkarabileceği bu tür anlaşmanın ilk adımlarına tekabül ediyor.

Avrupalı güvenlik yetkilileri, sayıları şimdiye kadar bine ulaşmış cihadçı militanların isim ve bilgilerini talep ediyor. Suriyeli bir kaynağa göre, Suriyeli güvenlik yetkilileri Avrupalıların taleplerine karşılık, güvenlik işbirliğinden önce, Şam'da elçiliklerini tekrar açmalarını ve ilk aşama olarak bazı diplomatları Şam'a göndermelerini talep etti.

Çev: Hasan Sivri

medyasafak.com