Hareket Hazm: ABD’nin yeni favorisi olan "cihadçı" grup

Suhayb Ancarini

El Ahbar

Hareket Hazm [Azim Hareketi], ellerinde ABD yapımı TOW tanksavar füzelerinin bulunduğunu gösteren bir video yayınladıktan sonra Suriye sahnesinde kendini ortaya koydu. Medya bu grubu “desteği hak eden seküler ılımlı bir grup” olarak betimledi. Ancak El-Ahbar Hareket Hazm'ın aktarılandan çok daha uzun ve farklı bir hikayesi olduğunu ortaya çıkardı.

Harakat Hazm'ın adı, savaşçılarının elinde ABD yapımı TOW füzelerinin bulunduğunun görülmesinden bu yana öteki silahlı grupların hepsinden daha fazla zikredildi. Şu an için Batı medyasında grubun imajını aklama kampanyası devam edecek gibi görünüyor - özellikle de Washington Yakındoğu Politikaları Enstitüsü (WINEP) “Desteğe Değer İsyancılar: Suriye'deki Hareket Hazm” başlıklı bir rapor yayınladıktan sonra.

Rapor, hareketin “Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin anlamlı, ölümcül askeri yardımla destekleyebileceği grup tipi için bir model gibi görünüyor" değerlendirmesi yaptı. Bu, grubun “pek çok niteliğine”, özellikle de “aşırıcı/cihadçı bir grup değil, ılımlı/seküler bir yapı” olmasına dayandırıldı.

Ancak hareketin arkasındaki gerçeklik, farklı fraksiyonlar ve oluşum nedenleri hakkında bir araştırma yapmak bizi, adı ve kuruluş tarihi de dahil olmak üzere sunulan imajdan farklı sonuçlara götürdü.

Hareket Zaman Muhammed

Hareket Hazm'ın gerçek hikayesi, İslami Cephe'nin oluşturulduğunun ilan edilmesinden önceye gidiyor. O tarihte dış destek için birkaç proje yarışıyordu. Bu tür projelerden biri, Kuran'daki “Müşriklerle topluca savaşın” ayetinden [Tevbe:36] kesilip alınmış bir slogan altında, Hareket Zaman Muhammed'in kurulmasıydı. Proje, daha sonraki bir aşamada Suriye'deki bütün İslamcı grupların birleşmesine hazırlık olarak El-Faruk Tugayı'nın yeni bir biçimde, yeni bir liderlikle ve kitle desteğiyle yeniden yaratılmasını gerektiriyordu.

Müslüman Kardeşler (MK) bütün ağırlığını bu gruba verdi, fakat o dönemde en büyük eksiklik, liderleri olacak baskın bir kişiliğin yokluğuydu. Bir cihadçı kaynak El-Ahbar'a Abdülkadir el-Salih'in başlangıçta gruba dair şüphelerinin olduğunu, fakat bazı stratejik hesaplardan sonra onları kabul etme noktasına geldiğini söyledi. (El-Salih, Tevhid Tugayı'nın komutanıydı ve daha sonra Suudi Arabistan'dan kaynaklandığından şüphe edilen bir müdahaleyle öldürüldü).

İslami Cephe seçeneği, Ahrarüşşam Hareketi komutanı Hasan Abbud (Ebu Abdullah el-Hamvi), ve Ceyşü'l-İslam lideri Zahran Alluş'un çabalarıyla öne geçmeyi başardı. Zaman Muhammed Hareketi rafa kaldırıldı, fakat bir buçuk ay sonra, Irak ve Şam İslam Devleti'ne karşı savaş için hareket saatinin yaklaşmasıyla bağlantılı olarak yeniden canlandırıldı. Buradaki fikir, yeni doğan hareketin Kuzey Suriye'de liderliği elde edeceğiydi. Kuruluşlarını ilan eden bir açıklama üzerine anlaşıldı ve anlaşma, isimler olmaksızın ortak komutanlık tarafından imzalandı.

O dönemde Hazm Hareketi, Emcedü'l-İslam ve Nureddin Zengi Müfrezeleri de dahil olmak üzere daha fazla sayıda grubu içeriyordu. Bir cihadçı kaynağın El-Ahbar'a söylediğine göre destekçiler, nedenini belirtmeksizin son anda grubun kuruluşunun ilanını ertelediler. Bunun yerine hızlca, Zaman Muhammed Hareketi'nden birkaç temel grubu birleştiren ve ilave olarak bazı küçük grupları da içeren Ceyşü'l-Mücahidin'in kuruluşunu ilan ettiler. Bu boşluk daha sonraki aşamalardan birinde, Zaman Muhammed/Hazm Hareketi savaşçılarının, ilan etmeksizin IŞİD'e karşı çatışmalara katılmasıyla dengelenecekti. Olan şey tam olarak buydu ve hareketin adı, “46. Alayın IŞİD'den kurtarılmasına” katılan gruplar arasında zikredildi. Bu ifade, Kuzey Faruk Tugayları'nın komutanı Teğmen Abdullah Avda'nın Türkiye sınırından El Arabiya haber kanalıyla yaptığı bir  telefon görüşmesi sırasında kullanıldı. 46. Alay için gerçekleşen muharebe, 17 Kasım'da, yani Salim İdris'in huzurunda Hazm'ın kuruluşunun ilan edilmesinden on gün önce gerçekleşti.

Hareket Hazm'ın kuruluşunun ilanı

Nihayet hareketi ilan etme kararı geldi - fakat bu kez seküler kisve altında. Kuruluş açıklaması, her tür cihadçı içeriği kaldıracak şekilde yeniden elden geçirildi. Orijinal isim olan Hareket Zaman Muhammed bırakılarak şimdiki isim benimsendi, ancak HZM kısaltması kullanılıyor. “Müşriklerle topluca savaşın” ayeti hareketin sloganı olmaktan çıkarıldı, ancak ayet kuruluş açıklamasının giriş kısmında görülüyor. Kılıç logosu korundu. Bütün yönetici fonksiyonları Faruk Tugayları kökenli kişilere verildi ve Salim idris, Yüksek Askeri Konsey'i ve Özgür Suriye Ordusu'nu (ÖSO) temsil etmek ve övgülerini sunmak üzere kuruluş açıklamasının yapıldığı yere getirildi. Buradan çıkan açık sonuç, Hazm'ın imajıyla ilgili son yapılan değişikliklerin, “desteklemeye değer isyancılar” modelinin savunulmasına hazırlık amacıyla yapıldığıdır.

Hazm şu gruplardan oluşturuldu: Kuzey Faruk Tugayları, Dokuzuncu Birlik Özel Kuvvetleri, Birinci Zırhlı Tugay, Allah'a İman Tugayı, Ebu el-Haris Müfrezesi (Hama Faruk Tugayı'na bağlı), Ahrar el-Silmiye Müfrezesi (Hama Faruk Tugayı), Şehid Abdülrahman el-Şemali Müfrezesi, Şehid Bekir Bekker Müfrezesi, Ahbab el-Resul Müfrezesi, Şehid Hamza Zekeriya Müfrezesi, el-Reşid Müfrezesi, Ebu Esad el-Nimr Müfrezesi, Ahbabullah Müfrezesi, el-Fetih Müfrezesi, 60. Piyade Tugayı, Abbad el-Rahman Müfrezesi, Abdül Gaffar Hamiş Müfrezesi, Zaferena Faruk Tugayı, Şehid Abdullah Bekker Müfrezesi, el-Rastan Şehidleri Müfrezesi, Şehid Ammar Tlas Ferzat Müfrezesi ve Savtü'l-Hak Tugayları.

Komutanlar ve El-Faruk Tugayları

Hazm hareketinin liderliği beş kişi tarafından paylaşılıyor; bunlardan dördü, Faruk Tugayları'ndan geliyor. Müslüman Kardeşler'den, Türkiye'den ve Katar'dan güçlü destek alıyorlar. Komutanlar şunlar:

-Birinci Teğmen Abdullah Avda (Ebu Zeyd): Hareket Hazm'ın genel askeri komutanı ve pek çok silahlı gruba liderlik yaptı, en son olarak Kuzey Faruk Tugayı'nın komutanıydı.

-Hamza el-Şemali (Ebu Haşim): Hazm'ın siyasi konseyinin başkanı. Krizeden önce, Humus'ta Babu Amr yakınlarında emlak tüccarı olarak çalışıyordu. El-Faruk Tugayları'nın kurucularından biriydi ve Aralık 2013 sonunda istifa edinceye kadar halkla ilişkiler bürosunun başında kaldı. MK ile yakın ilişkileri olduğu biliniyor ve muhalefet kaynakları onun Katarlı ve Türk istihbarat teşkilatlarıyla güçlü bağlarını sürdürdüğünü söylüyor. Bazı muhalefet üyeleri onu yolsuzluk ve hırsızlıkla, ilave olarak da Babu Amr'ın kaybedilerek Suriye ordusunun denetimine geçmesinde kısmen sorumlu olmakla suçluyor.

-Bilal Attar (Ebu Abdo Şam): Hazm'ın dış ilişkiler yetkilisi; 11 Ocak 2014'te görevlerinden istifa edinceye kadar “El-Faruk Tugayları'nın dış ilişkiler yetkilisi” ve “yönetim ofisinde Hama Faruk Tugayı'nın temsilcisi” olarak çalışıyordu.

-Birinci Teğmen Mürşid el-Halid (Ebul-Muttasım): Hazm'ın güney kısmının askeri komutanı. Suriye ordusundan kaçıp taraf değiştiren ilk subaylardan biriydi. Çeşitli gruplar arasında gezdi ve Birinci Teğmen Ahmed el-Hac'la birlikte Halep'in batı kırsalında Saad Bin Ebu Vakkas Tugayı'nı kurdu. Grup, “Özgür İslam Ordusu'nun ilk tugaylarından biri” olarak görülüyordu. Daha sonra El-Atarib Şehitleri Tugayı'nı, arkasından da Birinci Zırhlı Tugay'ı kurdu ve yönetti. Daha ileride Dokuzuncu Birlik Özel Kuvvetleri'ne liderlik etti ve kuvvetleriyle birlikte Suriye Devrimciler Cephesi'ne katıldı. Arkasından grubuyla birlikte ayrılarak Hareket Hazm'a katıldı. Halen “Halep El-Faruk Tugayları Genel Komutanı” görevini koruyor. Bu yılın 26 Ocak tarihinde El-Halid'in adı, Mücahidin Şura Konseyi'nde “Dokuzuncu Birlik komtanı ve Ceyşü'l-Mücahidin ile Halep'in öteki gruplarının komutanı” olarak geçti. Bu açıklama “Şam devrimi güvenlik şefinin girişimi” başlığını taşıyordu ve El-Halid'e ilave olarak Zahran Alluş, Şeyh Ebu Abdullah el-Şami (Fecrü'l-Şam el-İslamiye emiri) gibi isimler ve El Nusra Cephesi ile Cündü'l-Şam temsilcilerinin de adları geçiyordu.

-Muhammed el-Duhayk (Ebu Hatem): Güney kısmının askeri komutanı. Rif Humus'ta El-İman Tugayı'nı kurdu ve liderlik etti. MK ve ÖSO Komuta Konseyi sözcüsü Louay el-Mukdad ile yakın bağlara sahip. Yılın başında, Mukdad'ın “Humus'taki savaşçıları desteklemek ve onlara dayatılan kuşatmanın kaldırılmasına yardım etmek” amacıyla Duhayk'a 1,3 milyon ABD doları gönderdiği haberleri, Humus'taki silahlı gruplar arasında bir kargaşaya yol açmıştı. Duhayk, parayı çalmakla suçlanıyordu.

Hazm'ın uluslararası dostları

Abdullah Avda'nın, Hazm'ın İdlib kırsalındaki ana üslerinden birini ziyaret eden Washington Post muhabiri Liz Sly'a söylediğine göre TOW füzelerinin Hareket Hazm'a doğrudan ABD'den değil, “dost ülkeler” üzerinden gönderildiği kesin.  Avda, füzelerin kaynağı hakkında daha fazla ayrıntı vermeyi reddetti, fakat söylediğine göre “bağışçılar, teslimatın ABD onayıyla gerçekleştiğini belirtti.”

Özellikle bir muhalefet kaynağının El Ahbar'a yaptığı açıklamaların ışığında, bağışçının Türk hükümeti olması muhtemeldir. Kaynağın söylediğine göre "Hareket Hazm, Türklerin, Katarlıların ve Müslüman Kardeşler'in son iddiası. Amerikan desteğini kazanmak için (Cemal Maruf'un liderliğindeki) Suriye Devrimciler Cephesi'yle yarışıyor.” Açık Batı desteği için Suudilerin favorisinin Suriye Devrimciler Cephesi olduğu biliniyor.

Çev: Selim Sezer

medyasafak.com